Ýantar reňkli piwonyň köpüginiň aşagynda gymmatly baha berilmeýän ösümlik hazynasy gizlenýär. Biziň eýýamymyzyň IX asyrynda ol ýewropaly piwo öndürijiler tarapyndan tebigy konserwant hökmünde ulanylypdyr. Häzirki wagtda ol özüne mahsus ajylygy we hoşboý ysy bilen piwo öndürmekde aýrylmaz çig mal bolup durýar. Bu ösümlik hmeldir.
1. Hops: Piwo demlemek üçin jadyly ýarag
Ilan hopasy diýlip hem atlandyrylýan hmel (Humulus lupulus), Cannabaceae maşgalasyna degişli köpýyllyk dyrmaşýan ösümlik bolup, 7 metrden hem uzyn bolup bilýär. Onuň botaniki taýdan konus diýlip atlandyrylýan we ýumşak, açyk ýaşyl smola ýaprakçalaryndan ybarat bolan dykyz konus şekilli gülleri bar. Ýetişen mahaly, hmelleriň konuslary smola we efir ýaglaryny bölüp çykarýan antosianin bezleri bilen örtülip, hmel görnüşiniň özboluşly tagamyny we ysyny döredýär. Hmel konuslary adatça awgust aýynyň ahyrynda ýa-da sentýabr aýynda ýygnalýar.
Hops gadymy Müsür döwründen bäri dermanlyk ösümlik hökmünde ulanylypdyr. Rim döwründe hops bagyr kesellerini we iýmit siňdiriş ulgamynyň bozulmalaryny gowulandyrmak üçin ulanylypdyr. XIII asyrdan bäri hops Arap sebitinde gyzgynlygy we dalak kesellerini gowulandyrmak üçin gowy derman hökmünde kabul edilipdir.
Piwoda şerbetleriň ulanylmagy biziň eýýamymyzyň IX asyrynda Ýewropada ýüze çykyp biler. Ilki başda, olaryň saklanyş möhletini uzaltmak üçin konserwant häsiýetleri sebäpli piwo goşulypdyr. Orta asyrlarda nemes monastyrlarynda piwoçylar onuň maltyň süýjüligini deňleşdirip, piwo täzelenýän ajy we baý ys berip biljekdigini anykladylar we şeýdip piwo gaýnatmakda onuň esasy ornuny eýelediler. Häzirki wagtda ösdürilip ýetişdirilen şerbetleriň takmynan 98% -i esasan piwo gaýnatmak senagatynda ulanylýar we Birleşen Ştatlar dünýäde iň uly şerbet öndürijisidir.
2. Diňe piwo taýýarlamakda däl, şerbetçiotularyň has köp peýdaly täsirleri bar
Özüne mahsus ajylygy we hoşboý ysy bilen hmeller piwo öndürmekde aýrylmaz çig mal boldy. Şeýle-de bolsa, onuň gymmaty mundan has köp.
Häzirki zaman barlaglary hmelleriň α-kislotalaryny (esasan humulon) we β-kislotalaryny (esasan humulon), flavonollary (kwersetin we kempferol), flavonoid 3-ýaglaryny (esasan katehinler, epikatehinler we proantosianidler), fenol kislotalaryny (ferul kislotasy) we az mukdarda izopren flavonoidlerini (fulwik kislotasy) öz içine alýandygyny anyklady. Olaryň arasynda alfa kislotalary we beta kislotalary hmelleriň ajylygynyň esasy çeşmeleridir.
Uky we uklama kömegi: Şorbadaky Humulon GABA reseptorlaryna baglanyp, howsala düşmegi azaldyp we uklamaga kömek edip biler. Şorbadaky GABA neýrotransmitter GABA-nyň işjeňligini ýokarlandyryp, şeýlelik bilen merkezi nerw ulgamyny basyp ýatyryp biler. Haýwanlar bilen geçirilen tejribe, 2 milligramlyk şorba ekstraktynyň sirkadian ritminde gijeki işjeňligi netijeli azaldyp biljekdigini görkezýär. Netijede, şorbanyň saklaýjy täsiri beýnide çalt basylyp durýan sinaptiki geçirijilik üçin jogapkär bolan GABA reseptorlarynyň güýçlendirilen funksiýasy bilen amala aşyrylýar. Häzirki wagtda adamlar köplenç rahatlandyryjy çaý taýýarlamak üçin şorbalary waleriana bilen birleşdirýärler.
Antioksidant we çişmä garşy täsirler: Hops flavonollar, rutin (kwersetin-3-rutin glikozidi) we astragalosid (kanofenol-3-glýukozid) ýaly ýokary antioksidant potensialy bolan biomolekulalary öz içine alýar, olar reaktiv kislorod görnüşlerinden zyýanyň öňüni netijeli alyp bilýär. Mundan başga-da, hopsdaky ksanthol erkin radikallary ýok edip, NF-κB ýoluny basyp, dowamly çişmäni (meselem, artrit) ýeňilleşdirip bilýär.
Antibakterial: Gadymy Müsürden bäri şerbetler iýmitleri saklamak üçin ulanylyp gelinýär. Şerbetlerdäki ajy α-kislota we β-kislota antibakterial täsire eýedir we dürli mikroorganizmleriň, şol sanda Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis, Staphylococcus epidermococcus, Streptococcus mutans we Gram-pozitiw bakteriýalaryň ösüşini basyp bilýär. Bu hem piwonyň taryhy taýdan içilýän suwdan has howpsuz bolmagynyň sebäpleriniň biridir. Alfa-kislota antibakterial häsiýetlere eýe bolmagyndan başga-da, piwonyň köpük durnuklylygyny saklamaga hem kömek edýär.
Aýallaryň saglygyny goldamak: Hommel izoprenilnaringin (fulminoldan we onuň öndürilmelerinden alynýan) menopauza döwründe 17-β-estradiol derejesiniň peselmeginiň öwezini dolup biler. Hommel preparatlary ösümlik dünýäsinde belli bolan güýçli fitoestrogenleriň biri bolan 8-izoprenilnaringini öz içine alýar. Hommel preparatlary aýallarda menopauza döwründe gyzgynlyk, ukusyzlyk we keýpiň üýtgemegini aýyrmak üçin fitoestrogenleriň tebigy ornuny tutujy hökmünde ulanylyp bilner. 63 aýalyň gatnaşmagynda geçirilen gözleg hommel preparatlaryny ulanmagyň menopauza bilen baglanyşykly wazomotor alamatlary we gyzgynlyk alamatlaryny ýeňilleşdirip biljekdigini görkezdi.
Nerwleri goramak: Barlaglar hop terpenleriniň gan-beýni böwetine aralaşyp, nerwleri goraýandygyny, beýniniň çişme garşy goragyny üpjün edip biljekdigini we oksidatiw stressi azaldyp biljekdigini anyklady. Başga bir barlag hop izoalfaik kislotasynyň dopamin neýron geçirijiligini işjeňleşdirmek arkaly hipokampa bagly ýady we prefrontal korteks bilen baglanyşykly kognitiw funksiýalary güýçlendirip biljekdigini anyklady. Hopdaky ajy kislota norepinefrin neýrogeçirijiligi arkaly amala aşyrylýan mehanizm arkaly ýadygärligiň funksiýasyny güýçlendirip biler. Hop izoalfaik kislotasy Altsgeýmer keselini öz içine alýan dürli kemirgen neýrodegeneratiw kesel modellerinde neýroiltihaplanmany we kognitiw bozulmalary ýeňilleşdirip biler.
3. Şorbalaryň ulanylyşy
Mordor maglumatlaryna görä, 2025-nji ýylda hop bazarynyň möçberi 9,18 milliard ABŞ dollaryna deň bolup, 2030-njy ýyla çenli 12,69 milliard ABŞ dollaryna ýetmegine garaşylýar, çaklanylýan döwürde (2025-2030) ýyllyk ösüş depgini 6,70% bolar. Piwo sarp edilişiniň ösüşi, senet piwosynyň ösüşi we täze hop görnüşleriniň ösmegi bilen hop bazarynyň ösmegini dowam etdirmegine garaşylýar.
Justgood Saglyk
Hopösümlik kapsulasyçykaryldy. Bu önümiň rahatlandyryjy täsiri bar we uklamaga kömek edýär.
Ýerleşdirilen wagty: 2025-nji ýylyň 24-nji iýuny